ATEX ve IECEx birbirinden amaç olarak ayrılmayan ancak içerik olarak ayrılan iki farklı mevzuattır. ATEX ve IECEx farkları ise yetki alanı ve maddeleri bakımından değişiklik göstermektedir. Ancak her ikisi de güvenliği sağlamak ve ticareti daha kolay ve hızlı bir hale getirmek üzerine tasarlanmıştır.
ATEX Nedir?
ATEX Fransızca bir tamlama olan "atmosphere explosible" üzerinden türemiş ve kısaltılmış halidir. Yanıcı olan maddelerin belirlenmesi üzerine işlenen bir sistemdir. Atex oluşacak patlama durumuna dair önceden önlem almak ve bunu belirtmek için gerekenlerin yapılmasını sağlamaktadır. ATEX ilk yıllarda tamamen gönüllülük esasına bağlı olan bir anlaşma iken günümüzde Avrupa Birliği içerisinde yer alan tüm ülkeler ve bunlara ek olarak Avrupa Birliği'ne girme ihtimali olan diğer ülkelerde de istenen bir şart haline gelmiştir.
ATEX'in amacı olabilecek yangın durumunu önlemek ve buna karşı önceden önlem almak olmuştur. Özellikle endüstriyel alanda gerekmektedir. Fabrikalarda yangın tehlikesi oluşturan pek çok ürün bulunabilmektedir. Bu ürünlerin teşhisi ise olası önlemlerin alınmasını sağlamaktadır. Yangın pek çok farklı sebepten oluşabilmektedir. Bunlar elektrik kaynaklı yangınlar olabileceği gibi gaz kaynaklı da olabilmektedir. Özellikle boya, tekstil, gaz, kimya, maden, akaryakıt ve plastik üretim ve işleme tesislerinde ATEX şarttır.
2003 yılında Atex zorunlu hale gelmiştir ve özellikle Avrupa Birliği ülkeleri ile ticaret yapan ülkelerde de istenen prosedürlerden biri hali e gelmiştir. Atex kendi içerisinde sınıflara ayrılır yani birtakım dereceleri bulunmaktadır. Bu derecelendirme maddenin kendisi ile ilgili olabildiği gibi tehlike derecesine göre bir sınıflandırma da mümkündür. Atex sınıflarını belirleyen unsurlar ise ısı, gaz, yangın önleyici ürünler, koruma, ürünün kullanılacağı alan, ürünün bulunacağı alan, sertifika gibi etmenler olmaktadır.
ATEX 100a ve Atex 137 olarak iki sürece sahiptir. Atex 100a Avrupa Parlamentosu tarafından 1994 yılında ilk onaylanan mevzuattır. ATEX 137 ise 1999 yılında onaylanan ve işçi güvenliğini temel alan bir mevzuat olmaktadır. Atex Avrupa Birliği genelde düzenlenen bir mevzuat iken IECEx ise dünya genelinde var olan bir standarttır. Atex-IECEx arasındaki farkları içerisindeki en temel fark da budur.
IECEx Nedir?
IECEx'in temel hedefi olası yanma durumunun tespitini yaparken aynı zamanda bu ortamda bulunan aletlerin ve çalışan işçilerin güvenliğini sağlamak üzerine kuruludur. Bu nedenle çok daha geniş bir bakış açısına sahiptir. IECEx uluslararası bir bakış açısına saihp olmanın avantajını kullanmaktadır. Özellikle dünya ticaretinin görüldüğü bu teknolojik çağda ortak bir güvenlik anlayışının oluşması zorunludur. IECEx ise bu açığı kapama görevine sahiptir. IECEx tamamen gönüllülük esaslıdır. Yani bir markanın IECEx tercih etmemesi sonucunda o marka ile çalşmamak insiyatife bağlıdır. Ancak uluslararası bir değerlendirme sağlaması oldukça avantajlıdır. IECEx beraberinde başka faydalara da sahiptir. Özellikle sertifikasyon sürecini marka ve ürünler için çok daha hızlandırmaktadır. Maliyete de katkı sağlayarak ürünlerin güvenilirliğini göstermektedir.
IECEx ticari süreci oldukça hızlandırır bu nedenle IECEx sertifikalı bir ürünün yurt dışına çıkma ve başka bir ülkeye girme süreci çok daha kolaydır. Bu da ticari paydayı yükseltecektir. Üye ülkeler ise aslında ticarete yön veren pek çok ülkedir. Japonya, İngiltere, İtalya, Hindistan, Rusya, Amerika, Kore, İsviçre, Çin, Hollanda, Kanada gibi pek çok ülke IECEx'e gönüllüdür.
Atex ve IECEx Arasındaki Farkları Oluşturan Unsurlar Nelerdir?
ATEX - IECEx farkları arasında ilki yetki alanıdır. Atex'in yetki alanı Avrupa Birliği ülkeleri ve bu birliğe girmeye aday olan ülkeler ile sınırlıdır. Ancak IECEx uluslararası bir yetki alanına sahiptir ve ülke sınırlaması bulunmamaktadır. Bu nedenle IECEX'e uymak için sadece standartları karşılamak yeterlidir. Bir diğer fark ise ATEX'in ilk aşamada gönüllülük esasına bağlı olsa da sonrasında zorunlu hale gelmiş olmasıdır. Ancak IECEx ilk günden beri gönüllülük üzerine kuruludur ve şartların sağlanması yeterli olacaktır. ATEX sadece Avrupa Birliği ve aday ülkeler arasındaki ticareti kolaylaştırır iken IECEc tüm dünya ülkelerinin ticaretini kolaylaştırmaktadır ki bu çok daha büyük bir hacme sahiptir. ATEX ve IECEx farkları belirgin olsa da özellikle her ikisine de sahip olunması önerilmektedir. Aynı zamanda her ikisi de temel olarak hem maddelerin, hem bulundukları alanın hem de çalışan işçilerin güvenliğini sağlamak açısından önem arz etmektedir.